Bánh Phu Thê hay còn gọi là bánh Xu Xê, Bánh SU SÊ, bánh Xu Xuê

Chuyện kể rằng khi vua Lý Anh Tông đi đánh trận, người vợ ở nhà thương chồng vất vả đã tự tay vào bếp làm bánh gửi ra cho chồng. Vua ăn thấy ngon, nghĩ đến tình vợ chồng đã đặt tên bánh là bánh phu thê.

Ngày nay, bánh phu thê còn được người dân quê tôi gọi là bánh su sê. Những ngày đám cưới, giỗ, tết, bánh phu thê luôn có mặt trên bàn thờ tổ tiên như một ước vọng về sự thủy chung, bền chặt trong tình yêu đôi lứa của vợ chồng gia chủ.

Để làm được những chiếc bánh phu thê thơm, ngon, dẻo, dâng lên cúng ông bà những ngày Tết, mẹ tôi phải vất vả trải qua nhiều công đoạn. Mẹ chọn loại nếp hương, đem vo sạch, để ráo nước và xay thành bột. Sau đó, lọc lấy tinh bột nếp.

 Một ký nếp lấy được 4 lạng tinh bột. Mẹ lại xay đó cho thật nhuyễn rồi phơi khô, để qua hơn 10 ngày mới đem ra làm bánh. Mẹ bảo, nếu đem bột ra làm ngay thì bánh sẽ không dai và bị nát.

Mẹ lấy một ít đậu xanh, ngâm nước qua một đem rồi tỉ mỉ  đãi sạch vỏ. Mẹ nhen lửa, hấp đậu xanh chín mềm rồi nghiền thật mịn. Tiếp theo, mẹ thắng đường kính với lượng vừa đủ. Khi nước đường được thắng xong, mẹ cho phần đậu xanh vào quậy đều. 

Để nhân bánh được ngon hơn và nhiều hương vị, mẹ không quên cho vào một ít dừa tươi đã được nạo sợi. Mẹ cẩn thận dùng vá khuấy cho đến khi bột, đường, dừa được trộn đều và quyện vào nhau.

Để bột làm bánh có màu vàng mơ đẹp mắt. mẹ dùng hoa dành dành khô ngâm với nước sôi. Hoa dành dành khô sẽ “nhả” sắc vàng ra nước. Mẹ lấy nước này trộn với bột để làm bánh phu thê.

Thường thì mẹ gói bánh vào tối ba mươi tết. Mỗi khi mẹ làm bánh phu thê là y như rằng tôi luôn là khán giả trung thành của mẹ. Tôi vừa giúp mẹ xé những sợi lá chuối nhỏ làm dây buộc bánh, vừa mê mải nhìn theo đôi tay mẹ đang khéo léo trải từng miếng lá chuối trên chiếc mâm nhỏ. 

Tiếp theo, mẹ dàn một lớp bột, đặt nhân bánh vào giữa rồi đắp phần bột còn lại lên nhân. Mẹ khéo léo gói lá chuối theo hình tam giác rồi dùng sợi dây lá buộc bánh lại.

Ngoài ra, bánh phu thê còn được người quê tôi gói trong những chiếc lá dừa vuông vức, rất đẹp mắt.

Bánh được hấp cách thủy trên bếp lửa hồng cho chín.

Mẹ chọn vài chục bánh đặt lên mâm cỗ cúng giao thừa. Những chiếc bánh chứa đựng ước mong về một gia đình thuận hòa hạnh phúc được mẹ nâng niu, gói gém và dâng lên bàn thờ tiên tổ. Trong thời khắc thiêng liêng của ngày đầu năm mới, những chiếc bánh phu thê được cúng dâng tổ tiên và còn có ý nghĩa giúp mẹ mãi mãi có được một gia đình hạnh phúc.

Bánh Xu Xê cũng được dùng để đãi khách. Bánh khá giản dị, không màu sắc sặc sỡ, không cầu kỳ  nhưng khi bóc bánh đặt trên lá màu xanh thì người thưởng thức sẽ không khỏi ngạc nhiên bởi toàn thân bánh có màu vàng óng ánh như mật ong với những sợi dừa trắng muốt nằm trong ruột bánh trong suốt.

 Món quà quê dân dã ấy ăn hoài mà vẫn không ngán bởi cái hương vị rất ngọt ngào và rất riêng của miền trung đậm đà nắng gió nhưng cũng đầy tình nghĩa này .